Header Ads

Horrorant Classics: Frankenstein (1931)

Γράφει ο Κωνσταντίνος Χατζηπαπάς.

"It's alive, it's alive. IT'S ALIVE!"

Αυτή η ατάκα είναι μία από τα πολλά icon πράγματα που δημιούργησε αυτή η θαυμάσια ταινία του James Whale, 81 χρόνια πριν!

Για παράδειγμα, λίγες εικόνες από τον περασμένο αιώνα είναι τόσο παγκοσμίως αναγνωρίσιμες στο κοινωνικό υποσυνείδητο.

Αν σας πουν για επίπεδο κεφάλι, ένα ζευγάρι βίδες στο λαιμό και αυτό τον τόνο του δέρματος που κυμαίνεται από γκρι σε πράσινο, θα πείτε αμέσως 'Frankenstein'.

Παραδόξως, αυτή η περιγραφή δεν προέρχεται από το μυθιστόρημα της Mary Shelley

Ο Frankenstein (ή ακριβέστερα, Frankenstein's Monster) μπορεί να ξεκίνησε ως χαρακτήρας ενός βιβλίου, αλλά η κλασική προσαρμογή του James Whale το 1931 ήταν αυτή που κατάφερε να τον αναδείξει σε μια πολιτιστική θεότητα - και δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί.

Η ταινία ξεκινά με έναν μονόλογο από τον Edward Van Sloan, προειδοποιώντας τον θεατή για την τρομακτική φύση της ταινίας - μη ξεχνάτε ότι βρισκόμαστε στις αρχές της δεκαετίας του '30.

Πρώτο πλάνο σε ένα νεκροταφείο, πιο συγκεκριμένα μια κηδεία.
Ένας τάφος που περιβάλλεται από κλαμένους πενθούντες.

Κάπου παραπέρα, έξω από το οπτικό πεδίο των πενθούντων, βρίσκεται ο Henry Frankenstein (Colin Clive) και o καμπούρης βοηθός του, Fritz (Dwight Frye)...




Ο Fritz δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον στη κηδεία και μαζί με τον εργοδότη του θα παρακολουθήσουν έναν άνθρωπο να κλείνει το τάφο, με την πλήρη επίγνωση ότι θα τον αδειάσουν οι ίδιοι, αργά τη νύχτα.

Έτσι αρχίζει μια ιστορία εμμονής, τρέλας και διεστραμμένης επιστήμης που μπορεί να τελειώσει μόνο με δάκρυα και τραγωδία.
Η υπόθεση είναι πολύ γνωστή για να την επαναλάβω με λεπτομέρειες.

Σε μια θυελλώδη νύχτα, ο επιστήμονας και ο βοηθός του φέρνουν στη ζωή ένα μη-ανθρώπινο ον από ραμμένα μέλη των πτωμάτων και εμποτισμένο με το σπινθήρα ηλεκτρικής ενέργειας (χάρη στις συσκευές του ακραίου Εξπρεσιονιστή Ken Strickfaden).

Οι περισσότεροι συντελεστές της Universal της δεκαετίας του '30 είναι εδώ: ο Edward Van Sloan ως μέντορας του Frankenstein, ο make-up artist Jack Pierce, o μάγος (τότε) των ειδικών εφέ John Fulton, οι συγγραφείς Garrett Fort και John L. Balderston και ο (gay) σκηνοθέτης James Whale.

Το τέρας υποδυόταν ένας άγνωστος Βρετανός τότε, με το όνομα William Henry Pratt, ή καλύτερα γνωστός στον κόσμο ως Boris Karloff.

Ο Karloff παραμένει στο μυαλό σου μόλις τελειώσει η ταινία.
Εκείνος είναι που έφτιαξε την διαχρονική εικόνα του Frankenstein, με μια ερμηνεία που έχει αντιγραφεί, παρερμηνευθεί και διακωμωδηθεί περισσότερες φορές από ό,τι μπορείτε να σκεφτείτε.

Προσθέτει ένα βάθος σε αυτό που θα μπορούσε να είναι απλά ένα κενό τέρας αν παιζόταν από κάποιον άλλο ηθοποιό, την ίδια στιγμή που η Universal προωθούσε τον εξίσου σπουδαίο Bela Lugosi στο Dracula της ίδιας χρονιάς.

Με την ερμηνεία του κάνει το στοιχείο του 'μη φυσιολογικού εγκεφάλου" (με το οποίο επιχειρείται να δοθεί εξήγηση-άλλοθι στον επιστήμονα) σχεδόν περιττό, καθώς το Τέρας του είναι κάτι σαν ένα παιδί που του έχει δωθεί πολύ μεγάλη δύναμη αλλά όχι αρκετή αγάπη από τον "πατέρα" του.

Αλλά και το υπόλοιπο cast είναι σχεδόν εξίσου αξιοθαύμαστο, αν και οι σύγχρονοι κριτικοί σπεύσαν να κατακρίνουν τις υπερ-δραματοποιημένες ερμηνείες της εποχής, λέγοντας ότι η συνηθισμένη τότε υπερβολή ήταν αποτέλεσμα κακού acting.

Χωρίς να μπορώ να διαφωνήσω πλήρως, θεωρώ ότι οι παράφρων θεατρινισμοί του Colin Clive λειτουργούν προς όφελος της ταινίας.
Το ουρλιαχτό του «It's Alive!» είναι ένα από τα highlights στην ιστορία του κινηματογράφου.

Ο Van Sloan προσθέτει μια Ευρωπαϊκή προφορά, ενώ ο John Boles είναι η άσκοπη ρομαντική προσθήκη που πάντα υπήρχαν σε αυτές τις ταινίες.

Ευτυχώς, εξαφανίζεται στο sequel Bride of Frankenstein, όπως και η Mae Clark ως Elizabeth, η οποία είναι μεν αποδεκτή στο ρόλο της, αλλά η Valerie Hobson θα κάνει ακόμη καλύτερη δουλειά ως Νύφη.

Ο σκηνοθέτης James Whale, ο οποίος πέταξε έξω από το project τον Robert Florey όντας το παιδί-θαύμα της Universal, προσθέτει μια άνθηση στο έργο - εξαιρετικά κινηματογραφικό, γεμάτο με πολυποίκιλες κινήσεις της κάμερας και έντονα γραφικά - που έκανε σαφές ότι οι προσαρμογές δε χρειάζεται να είναι οπωσδήποτε θεατρικές (όπως ήταν το Dracula (1931) του Tod Browning). 

Βέβαια, είχε βοήθεια.
Στη φωτογραφία είχε τον Arthur Edeson, ο οποίος αργότερα θα αναλάμβανε ταινίες όπως το Γεράκι της Μάλτας και το Casablanca.

Η σχεδίαση του τέρατος από τους Pierce και Whale ήταν απολύτως κορυφαία, για να μην πω θρυλική.

Ο Pierce μελέτησε πολύ πριν δημιουργήσει τον Frankenstein, όπως εγκληματολογία, χειρουργικές επεμβάσεις, ανατομία, έθιμα ενταφιασμού (αρχαία και σύγχρονα) και ηλεκτροδυναμική.

Από την άλλη, ο Whale εκμεταλεύτηκε στο έπακρο το ταλέντο του Karloff.
Κάποτε είπε, "το πρόσωπό του Karloff με γοήτευε.
Έκανα σχέδια του κεφαλιού, πρόσθεσα αιχμηρές κορυφογραμμές όπου φαντάστηκα ότι θα έβγαινε το κρανίο.
"

Το συγκεκριμένο μακιγιάζ μάλιστα, το οποίο έγινε η βάση για κάθε τέρας του Frankenstein από εκεί και μετά, η Universal το δέσμευσε κατοχυρώνοντας τα πνευματικά δικαιώματα!

Αυτό είναι το πιο Classic Horror από όλα τα classic.
Ό,τιδήποτε μπορεί να εκφράζει αυτό το site, και ίσως ο λόγος που δημιουργήθηκε εξ αρχής, προέρχονται από αυτή τη ταινία.

Αγοράστε το.
Δείτε το.
Γίνετε ένα με το φαινόμενο που ξεπήδησε από μια και μόνο ταινία.